بررسی و معرفی رشته نقشه برداری

بررسی و معرفی رشته نقشه برداری

رشته نقشه برداری به عنوان زیرگروه علوم مهندسی در دانشگاه های کشور تدریس می شود. رشته ی نقشه برداری در قالب رشته های مهندسی نقشه برداری، مهندسی عمران-نقشه برداری و مهندسی تکنولوژی نقشه برداری در دفترچه های کنکور رشته های ریاضی و فیزیک قرار می گیرد اما این رشته به صورت 2 واحدی یا بیشتر در برخی از رشته های دیگر به عنوان معرفی جزئی قرار داده می شود. به عنوان مثال در رشته مهندسی معماری حدود 2 واحد درسی به نقشه برداری پرداخته می شود که بدین ترتیب تا حدودی دانشجویان معماری را با این رشته آشنا می شوند. علاوه بر این دانش آموزان هنرستانی نیز می توانند در دوران هنرستان به یادگیری این رشته بپردازند و در کنکور کاردانی این رشته شرکت کنند (ناگفته نماند این رشته در سال 96 در هنرستان ها برداشته شده و دانش آموزان بخش هنرستان باید از رشته عمران وارد این رشته در دانشگاه شوند).

محیط کار رشته نقشه برداری

عمده ی فعالیت شاغلین رشته نقشه برداری یا Surveying در محیط های باز زیر نور آفتاب و باران و شرایط سخت می باشد. عموما هم در صحرا و بیابان به بررسی اندازه های مربوطه می پردازند. بنابراین در اولین مرحله برای انتخاب این رشته فرد باید یک روحیه ی ماجراجویی داشته باشد علاوه براین باید از لحاظ جسمی نیز دارای توانایی بالایی باشد. البته رشته نقشه برداری نیز مانند سایر رشته های علوم مهندسی دارای موقعیت های بیشماری در سازمان ها و ادارات دولتی، شرکت های عمرانی و نرم افزاری است که فرد می تواند به صورت اداری به رشته نقشه برداری اشتغال پیدا کند.

اما ماهیت این رشته کار در یک محیط کارگاهی می باشد. به علت این که عمده فعالیت در این رشته مربوط به کار محیط های کارگاهی و خشن و تقریبا مردانه می باشد این رشته مناسب خانم ها نیست مگر این که فردی با شناخت و درک تمام این مشکلات به این رشته علاقه مند باشد. البته همانطور که گفته شد خانم ها می توانند در محیط های اداری به کارهای محاسباتی این رشته بپردازند اما گاهی اوقات باید برای برخی پروژه ها حتی شده به صورت کوتاه در محل پروژه حضور داشت. کارهای زمینی رشته نقشه برداری برای آقایان همیشه وجود دارد.

نقشه برداری

رشته نقشه برداری چیست؟

رشته نقشه برداری از دو مرحله تشکیل می شود.مرحله اول مربوط می شود به برداشت اندازه های مورد نظر از محل به طور دقیق و مرحله ی دوم شامل انجام محاسبات اولیه و ارائه کار به طور کامل می باشد. در مرحله اول برای اندازه گیری نیاز به وسایل  رشته نقشه برداری مانند توتال استیشن ها، جی پی اس و… داریم. در مرحله دوم نتایج پروژه را در قالب انواع نقشه ها به صورت آنالوگ یا از طریق نرم افزارهای مختلف ارائه داده می شود و برای ارائه ی اعداد بدست آمده نیز از جداول و آمار استفاده می شود.

به هنگام نقشه برداری از فضاهای کوچک، کروی بودن شکل زمین مد نظر قرار داده نمی شود و به هنگام نقشه برداری این فضاها، سطح زمین مسطح در نظر گرفته می شود. این روش از رشته نقشه برداری را مستوی می گویند. البته نقشه برداری مستوی صرفا برای زمین های چند صد کیلومتری کاربرد دارد. از نقشه برداری مستوی در رشته های معماری، باستان شناسی، نقشه های ثبتی و… استفاده می شود. اطلاعاتی که در نقشه برداری جمع آوری می شود را با استفاده از سیستم تصویر ارائه می دهند محبوب ترین سیستم تصویر UTM می باشد. البته نرم افزارهای بسیاری برای ارائه داده های برداشت شده وجود دارد.

پادکست پایین تبدیل شده ویدیو شبکه آموزش میباشد که در برنامه ی مسیر برتر در شبکه ی آموزش که در تاریخ 1390/2/20 منتشر شده میباشد. (ممکن است امار تغییر یافته باشد.)

به تعاریف دیگر: 

نقشه برداری علمی است که ریاضیات عملی را با فنون اندازه گیری و هنر ترسیم توام نموده و به وسیله آن قطعاتی از سطح زمین را با کلیه عوارض آن در روی صفحه افقی نمایس میدهد.پس نقشه تصویر افقی منطقه ای با مقیاس کوچک بر روی یک صفحه می باشد .
واضح است که برای نشان دادن عوارض در روی یک صفحه احتیاج به یک سری عملیات و اندازه گیری ها است که به طور کلی به سه دسته تقسیم میشوند که عبارتند از :
۱- عملیات صحرایی : شمامل شناسایی و بازدید اولیه – انتخاب رئوس کار و استگاه ههای اندازه گیری – اندازه گیری طولها و زاویه ها .
۲- محاسبات : انجام محاسبات لازم با توجه به اندازه گیریهای بدست آمده .
۳ – تهیه نقشه : انتقال اندازه گیری های انجام شده روی صفحه با توجه به محاسبات حقیقی و مقیاس مورد درخواست

نقشه برداری

تاریخچه نقشه برداری

انسان ها همیشه دنبال روشی برای ثبت موقعیت محل زندگی و محل سفرهای دریایی و زمینی خود بوده اند. ابتدایی ترین نقشه ها به وسیله ی ابزار اولیه بر روی دیواره های غار، بر روی شن و ماسه و…شکل گرفته اند. با پیشرفت هایی که در زمینه دانش نقشه برداری و اختراع ابزارهای نقشه برداری بوجود آمد علم نقشه برداری پیشرفت بسیاری کرد اولین نقشه ها با سبک امروزی در قرن 18 بوجود آمدند. پس از تایید نظریه ی نیوتن تهیه ی نقشه بر اساس الگوها و فرمول های ریاضی شکل گرفت. از سال 1930 عکس های هوایی کمک بسیاری در تهیه ی نقشه ها کرد در اوایل سال های 1955 با به وجود آمدن نرم افزارهای کامپیوتری تحولی عظیم در نقشه برداری به وجود آمد.

همچنین مقاله ای در این رابطه تهیه کردیم با نام تاریخچه  نقشه برداری

دروس تاثیر گذار دبیرستان در رشته نقشه برداری

رشته نقشه برداری با توجه به توضیحات گفته شده بسیار مرتبط با دروس هندسه و ریاضی می باشد هر چقدر در دوران دبیرستان در این دروس به خوبی عمل کرده باشید در رشته نقشه برداری نیز موفق تر خواهید بود. دروسی در دانشگاه باید آنها را بگذرانید عبارتند از: ریاضیات مهندسی، هندسه دیفرانسیل، سرشکنی، نجوم و… این دروس هر کدام به طور مجزا شامل مباحثی از ریاضیات می باشد. از این رو چنانچه استعداد و علاقه ی بسیاری به هندسه و ریاضیات دارید رشته نقشه برداری یک انتخاب ایده آل برای شما خواهد بود در صورتی که ریاضیات را دوست ندارید و فقط برای ورود به یک رشته مهندسی رشته ریاضی و فیزیک در دبیرستان انتخاب کرده اید رشته ی نقشه برداری برای شما مناسب نیست.

علاوه بر ریاضیات آشنایی با برنامه نویسی کمک بسیاری به دانشجویان رشته نقشه برداری در دروسی مانند فتوگرامتری، سنجش از راه دور و… می کند. هندسه فضایی و توانایی تصور سه بعدی از جمله موارد لازم برای رشته نقشه برداری می باشد. دانش آموزان هنرستان در دوره ی دوساله خود با دروس ریاضی و دروس تخصص  رشته نقشه برداری مانند مبانی نقشه برداری، عملیات مساحی، کارگاه محاسبه و ترسیم و… تا حدودی با این رشته آشنا می شوند.

گرایش های رشته نقشه برداری

رشته نقشه برداری دارای گرایش های مختلفی است که عبارتند از:

سیستم اطلاعات مکانی: گرایش GIS در میان مهندسین رشته نقشه برداری بسیار محبوب و پرطرفدار می باشد. یکی از دلایل محبوبیت این رشته موقعیت های شغلی بیشمار این رشته می باشد. این رشته یکی از گرایش های رشته نقشه برداری در مقطع کارشناسی ارشد می باشد. موضوع اصلی در این رشته به دست آوردن، ذخیره، بازیابی، مدیریت اطلاعات موقعیت مکانی مرجع می باشد این رشته با سایر گرایش ها نظیر فتوگرامتری، ژئودزی، هیدروگرافی و… رابطه ی مستقیمی دارد. در واقع رشته ی GIS به مدیریت اطلاعات بدست آمده از سایر رشته ها می پردازد.

رشته نقشه برداری

به طور کلی به دو قسمت تقسیم میگردد: 

علوم نقشه برداری یا topohraphi در حالت کلی به دو رشته اساسی تقسیم میشود که عبارتند از :
۱- توپولوزی topologic که مربوط به کیفیت تشکیل زمین میشوند و از بحث ما خارج است .
۲- توپومتری topometrie  که مربوط به فنون اندازه گیری و تعییت فرم ظاهری زمین میباشد.

گرایش ها به طور کلی عبارتند از: 

– ژئودزی : پایه نقشه‌برداری جهت تعیین و بررسی شکل و ابعاد زمین و عوارض سطحی آن.
– فتوگرامتری : تهیهٔ نقشه با استفاده از عکس برداری زمینی، هوایی یا ماهواره‌ای.
– سامانه اطلاعات مکانی (GIS) : همه اطلاعات به صورت مکان مرجع، دسته‌بندی می‌شوند و کاربردهای فراوانی دارد، از جمله ذخیره، بازیابی، به هنگام سازی و پردازش داده‌های مکانی به منظور اتخاذ یا پشتیبانی یک تصمیم برای حل یک مسئله، به بهترین روش و کمترین هزینه را ممکن می‌سازد.
– سنجش از دور : جمع‌آوری اطلاعات از عوارض سطح زمین، بدون تماس فیزیکی است، که بیشترین اتکای آن به تصاویر ماهواره‌ای می‌باشد.
– کاداستر : به نقشه‌برداری ثبتی گفته می‌شود، اغلب اینگونه نقشه‌برداری، ارزش حقوقی دارد.
–  آب‌نگاری (هیدروگرافی) : تهیه نقشه و داده‌های مکانی از ژرفای آب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همچنین در صورت نیاز فایلی را برای شما اماده کردیم از کتاب مهندس دیانت خواه که کلیات نقشه برداری را نشان میدهد،‌ جهت دانلود فایل مفاهیم کلی رشته نقشه برداری اینجا کلیک کنید.

گرایش فتوگرامتری

فتوگرامتری: فتوگرامتری یکی از گرایش های رشته نقشه برداری زیر گروه مهندسی عمران می باشد وبا گرایش های دورکاوی، کارتوگرافی، نقشه سازی عددی و… ارتباط دارد. موضوع اصلی این رشته اندازه گیری مختصات هندسی از اجسام مانند قسمتی از سطح زمین، عوارض و… می باشد. برای این نوع از اندازه گیری نیاز به عکس هوایی است. این رشته خود به دو شاخه ی فتوگرامتری متریکی و تفسیری تقسیم می شود. از فتوگرامتری متریکی برای طراحی نقشه های مسطحاتی و توپوگرافی استفاده می شود. فتوگرامتری تفسیری خود به دو شاخه دیگر شامل تفسیر عکس و سنجش از راه دور تقسیم می شود.

بخوانید  اطلاعاتی درباره سنجش از دور

 

فتوگرامتری

گرایش سنجش از دور

سنجش از دور: همانطور که قبلا گفته شد رشته سنجش از دور یکی از شاخه های فتوگرامتری در رشته نقشه برداری می باشد. این رشته دارای اصولی است که عبارتند از: بدست آوردن، تحلیل، ذخیره سازی اطلاعات حاصل از نقشه ها و عکس های هوایی و ماهواره ای در نهایت تفسیر اطلاعات بدست آمده برای پروژه های عمرانی، زیست محیطی و… با استفاده از این رشته می توانید اطلاعاتی در مورد تغییرات دوره ای زمین نظیر تغییر مسیر رودخانه ها، تعیین حدومرز انواع خاک ها و… بدست آورید. این رشته برای پیش بینی وضع آب و هوا، آلودگی های آب ها و اکتشافات معادن نیز به کار می رود.

سنجش از دور

گرایش ژئودزی

ژئودزی: یکی از گرایش های دشوار رشته نقشه برداری ژئودزی می باشد.موضوع اصلی این رشته به اندازه گیری و به نمایش گذاشتن سطح زمین می باشد. در این رشته به بررسی انواع ویژگی های ساختاری و هندسی زمین، اجزای فیزیکی زمین(هسته، پوسته و…)پرداخته می شود. وظایف دانشجویان این رشته عبارت از:

·       بررسی شکل و تغییراتی که بر روی پوسته آن صورت می گیرد.

·       ایجاد سیستم های ژئودتیک و شبکه های ترازیابی

·       تفسیر مدل های ریاضی برای سیستم های ژئودتیک

·       بکارگیری انواع تکنیک های ژئودزی برای بدست آوردن اطلاعات مختصات مد نظر

برخی از زیر شاخه های رشته ژئودزی عبارتند از:

·       ژئودزی فیزیکی: تعیین شکل زمین به وسیله ی فرمول های هندسی

·       ژئودزی هندسی: بررسی محاسبات بیضوی زمین از طریق سیستم های تصویری

·       ژئودزی فضایی: تعیین موقعیت ماهواره ها در مدارات زمین

·       ژئودزی ژئوفیزیکی: بررسی پردازش های ژئودینامیکی

·       ژئودزی نجومی: بررسی مشخصات، ابعاد و شکل هندسی زمین با استفاده از مشاهدات نجومی

ژئودزی

گرایش هیدروگرافی

هیدروگرافی: این رشته زیر شاخه ای از رشته ژئودزی و در واقع ادامه این رشته می باشد. موضوع اصلی این رشته بررسی و مطالعه در رابطه با تغییرات اقیانوس ها، دریاها، رودخانه ها و … در مقایسه با موقعیت جغرافیایی زمین می باشد. پیش بینی این تغییرات و علل ایجاد آن کمک بسیاری در حوزه ناوبری کشور می باشد. وظایف دانشجویان این رشته عبارتند از:

·       نظارت و کنترل بر شبکه ژئودتیک

·       تعیین عمق و موقعیت افقی

·       بررسی نوسانات امواج آب در طبیعت

·       مطالعه بر روی دریاها

·       مطالعه توپوگرافی سطح دریاها

هیدروگرافی

دروس مهم رشته نقشه برداری

دروس ارائه شده در رشته نقشه برداری برای فهم و درک مفاهیم مربوط به این رشته بسیار مهم هستند یکی از این دروس ژئودزی می باشد. این درس در مقاطع بالاتر رشته نقشه برداری به یک رشته ی جداگانه و گرایش های متفاوت تقسیم می شود اما در مقطع کارشناسی چندین واحد مربوط به این درس می شود. فتوگرامتری نیز یکی از دروس تاثیرگذار رشته نقشه برداری است و مانند درس ژئودزی از شاخه مجزا در مقاطع بالاتر تشکیل شده است. در توضیح ساده این درس می توان گفت که به تهیه ی نقشه از اطلاعات و تصویر می پردازد چندین واحد از رشته نقشه برداری را این درس تشکیل می دهد.

سرشکنی کمترین مربعات یکی از دروس سخت و مشکل رشته ی نقشه برداری است که به مطالعه در رابطه با خطاهایی که در این رشته صورت می گیرد پرداخته می شود. واحد های درسی سنجش از دور و سیستم های اطلاعات مکانی نیز جزء دروس مهم رشته نقشه برداری است واحدهای مربوط به این دروس به صورت عملی و تئوری ارائه می شود. بخشی از دروس نقشه برداری مربوط می شود به نرم افزارهای تخصصی این رشته که یادگیری این نرم افزارها در انجام دادن محاسبات بسیار موثر است.

رشته نقشه برداری

مهندسین رشته نقشه برداری در چه کارهایی شاغل می شوند؟

مهندسین نقشه برداری عموما در کارهایی مانند ساختمان سازی، سد سازی، پل سازی، دکل های مخابراتی، کارهای عمرانی، تفکیک آپارتمان و… مشغول به کار می شوند. مهندسین این رشته به عنوان اولین نفرات برای بررسی توپوگرافی زمین به کارگاه های این مشاغل وارد می شوند. پس از اتمام پروژه های عملیاتی به عنوان آخرین نفرات برای بررسی صحت کارهای انجام شده از کارگاه ها خارج می شوند. به طور کلی برای اکثر پروژه های عمرانی به مهندسین نقشه بردار نیاز داریم. بدون نقشه بردار انجام پروژه های عمرانی امکان پذیر نیست.

همانطور که گفته شد به غیر از کارهای زمینی مهندسین رشته نقشه برداری می توانند در اداراتی مانند ثبت اسناد و املاک، شهرداری، بنیاد مسکن، محیط زیست و اداراتی که نیازمند نقشه برداری هستند مشغول به کار شوند. کاربرد نقشه برداری در شهرداری ها به این صورت است که به عنوان مثال برای نقشه برداری مناطقی نظیر شهرها یا یک پارک جنگلی، مهندسین به کمک ابزار ویژه اطلاعات لازم را کسب کرده و با استفاده از کدنویسی این اطلاعات را وارد یک نرم افزار کرده و در اختیار شهرداری ها قرار می دهند.

 

نقشه برداری

مهندسین گرایش های نقشه برداری در چه حوزه های اشتغال دارند؟

زمانی که نیازمند نقشه برداری کف دریا، اقیانوس و سدها هستیم تنها کسانی که می توانند در این حوزه فعالیت کنند مهندسین نقشه برداری با گرایش هیدروگرافی هستند.بسیار از بنادر مهم کشور مانند بندرعباس و بندر انزلی سدهای کشور باید به طور دائم میزان گل و لای موجود در زیر آب اندازه گیری شود تا در صورت لزوم گل و لای آن برداشته شود. مهندسین گرایش سنجش از راه دور تنها افرادی هستند که با بررسی نقشه های ماهواره ای داده های مهم را برداشت می کنند و اطلاعات مهمی را برای مدیریت بلایای طبیعی در اختیار مسئولان این حوزه قرار می دهند. متخصصین ژئودزی نیز قادرند

·       انواع معادن موجود در سطح زمین را کشف می کنند.

·       مسیر مدارهای حرکتی ماهواره ها را مشخص می کنند.

·       بررسی اطلاعات مربوط به ساخت و نحوه قرارگیری درست سدها با توجه به وضعیت زمین

·       بررسی موقعیت قرارگیری ماهواره ها

·       طراحی و بررسی بر روی شبکه های ترازیابی

·       پردازش اشکال هندسی زمین

چنانچه مهندسین گرایش فتوگرامتری و سنجش از راه دور از لحاظ علمی در سطح خوبی باشند می توانند در حوزه های نظامی فعالیت کنند.برخی از این ارگان های نظامی عبارتند از: سپاه پاسداران و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح

بازار کار رشته نقشه برداری

به طور کلی مهندسین رشته نقشه برداری عموما در حوزه های مختلفی شاغل به کار هستند. چنانچه این افراد از لحاظ علمی در سطح بالایی باشند در حوزه های کاری بسیار خوبی با درآمدهای عالی می توانند به فعالیت بپردازند. برخی از مشاغلی که فارغ التحصیلان نقشه برداری می توانند در آن کارها مشغول شوند عبارتند از:

·       امور عمرانی مانند سد سازی، پل سازی، خطوط انتقال آب و گاز و…

·       ادارات دولتی مانند شهرداری ها، بنیاد مسکن و…

·       شرکت های خصوصی فعال در زمینه فتوگرامتری، سنجش از راه دور و…

·      کارشناسی دادگستری نقشه برداری

·       نظام مهندسی

·       کارگاه های پروژه های ساختمانی

·       فعالیت در ارگان های نظامی

دانشگاه تهران و خواجه نصیر دوتا از دانشگاه های معتبر کشور می باشند. این دانشگاه ها، رشته های نقشه برداری را در تمام گرایش ها تا مقطع دکترا ارائه می دهند. علاوه بر این دو دانشگاه چندین دانشگاه دولتی و آزاد هم رشته های نقشه برداری را تا مقطع ارشد ارائه می دهند. چنانچه قصد ادامه تحصیل تا مقطع دکترا را دارید تنها باید در یکی از دانشگاه های خواجه نصیر و تهران پذیرفته شوید.

یکی از اصلی ترین مواردی که هر نقشه بردار باید به آن واقف باشد دوربین ها میباشد،‌ بازار کار این رشته وابستگی شدیدی به این نوع تجهیزات دارد، در صورتی که نیاز به آموزش دوربین نقشه برداری دارید میتوانید از وب سایت ما کمک بگیرید.

رشته نقشه برداری

ادامه تحصیل نقشه برداری در خارج از کشور چگونه است؟

چنانچه از دانشگاه های معتبر دولتی و آزاد فارق التحصیل شده باشید و دارای نمرات بالا در دوران تحصیل باشید همچنین بار علمی و رزومه ی خوبی داشته باشید می توانید در بسیاری از دانشگاه های معتبر دنیا ادامه تحصیل دهید. دانشگاه های معتبر آمریکا، کانادا، آلمان، سوئد و… هر ساله به بسیاری از دانشجویان رشته نقشه برداری پذیرش می دهند. در صورتی که قصد پذیرش در دانشگاه های معتبر جهان را دارید، حتما باید دوران تحصیل در ایران بسیار تلاش کنید تا یک رزومه ی عالی برای خود تهیه کنید بدین صورت می توانید از دانشگاه های معتبر جهان پذیرش بگیرید.

با توجه به پیشرفت های روزانه ی علم و تکنولوژی محتوای دروس دانشگاهی نیز تغییر می کند. بدین ترتیب اساتید دانشگاه های تهران و خواجه نصیر به طور مستمر بر روی محتوای دروس نظارت دارند وتغییراتی متناسب با پیشرفت های تکنولوژی بر روی دروس اعمال می کنند.

انتخاب بهترین دانشگاه برای تحصیل در رشته نقشه‌برداری (جغرافیایی یا Geomatics) بستگی به معیارهای مختلفی دارد. با این حال، بر اساس رتبه‌بندی‌های بین‌المللی و کیفیت تحصیلات، سه دانشگاه برجسته در این زمینه عبارتند از:

  1. دانشگاه کالیفرنیا، برکلی (UC Berkeley) – ایالات متحده آمریکا: این دانشگاه یکی از معتبرترین دانشگاه‌های جهان است و برنامه‌های قوی در حوزه‌های مختلف علوم زمین، از جمله نقشه‌برداری دارد.
  2. دانشگاه شفیلد (University of Sheffield) – انگلستان: دانشگاه شفیلد یکی از دانشگاه‌های برتر در انگلستان است و دارای برنامه‌های معتبری در زمینه نقشه‌برداری و جغرافیایی است.
  3. دانشگاه دلفت (Delft University of Technology) – هلند: دانشکده Geomatics این دانشگاه به خصوص در حوزه نقشه‌برداری و سیستم‌های اطلاعات مکانی (GIS)، یکی از بهترین‌ها در اروپا و جهان است.
بخوانید  سیستم های تعیین موقعیت در هیدروگرافی

البته این فهرست نهایی نیست و دانشگاه‌های دیگری همچون دانشگاه کلرادو، بولدر (University of Colorado, Boulder) در ایالات متحده، دانشگاه مونشن (Technical University of Munich) در آلمان و دانشگاه نیو ساوت ولز (UNSW) در استرالیا نیز برنامه‌های برجسته‌ای در این زمینه ارائه می‌دهند.

زمینه های فعالیت در مشاغل نقشه برداری

نقشه برداری جاده ها یا مسیرها: به بررسی و مطالعه در زمینه ی طراحی و اجرای ریل راه آهن، جاده ها، مسیر خطوط لوله های انتقال گاز و آب پرداخت می شود. (نقشه‌برداری مسیر، برای طراحی و پیاده کردن مسیرها از قبیل راه، راه‌آهن و کانال‌کشی استفاده می‌گردد.)

نقشه برداری زیرزمینی: این نقشه برداری مربوط می شود به توپوگرافی زیرزمینی مانند تونل های معادن و نقشه هندسی تونل ها (نقشه‌برداری زیرزمینی، موضوع آن برداشت یا پیاده کردن نقشه‌های تونل‌ها و معادن است.)

نقشه برداری هیدرو گرافی: این نقشه برداری از کف دریاها و اقیانوس ها تهیه می شود برای پیاده سازی لوله های خطوط انتقال گاز و نفت، احیای اسکله ها با جدیدترین متد و…

نقشه برداری نظامی: این نقشه های نظامی برای تعیین موقعیت های استراتژیک با اهداف چیدمان و آرایش نظامی برای دفاع یا حمله می باشد.

نقشه برداری ثبتی: مشخص کردن محدوده اراضی و قطعات ملکی (با هدف تعیین حدود اراضی و مساحت قطعات ملکی، در حوزه املاک و مستغلات مورد استفاده قرار می‌گیرد.)

نقشه برداری

نقشه برداری شهری: برای تهیه نقشه های هادی، انواع طرح های تفصیلی و… به کار می رود (برای تهیه و اجرای طرح‌ جامع و تفصیلی و طرح هادی شهرها به کار می‌رود.)

نقشه برداری ساختمانی: قبل از ساخت یک بنا با نقشه برداری میدانی محاسبات مربوط به پی ریزی و توپوگرافی زمین انجام می گیرد.

نقشه‌برداری هیدروگرافی : به منظور داشتن موقعیت عمق دریاها و رودخانه‌ها جهت عبور و مرور کشتی‌ها، زیردریایی‌ها، محل عبور لوله‌های نفت و گاز در اعماق دریاها، ایجاد اسکله‌های جدید و مکانیزه، احیای بنادر و تأسیسات ساحلی متعلق به آنها، همچنین بهره‌برداری صحیح و بهینه از دریاچه‌ها و سدها، از آن استفاده می‌شود.

نقشه برداری

نرم افزارهای مهندسی نقشه برداری

با گسترش انواع نرم افزارها در حوزه های مهندسی انواع و اقسام نرم افزارها جایگزین روش های سنتی شده اند که در ادامه به معرفی برخی از نرم افزارهای نقشه برداری می پردازیم.

·       اتوکد سیویل تری دی یکی از نرم افزارهای محبوب و قدیمی رشته های مهندسی است. اولین نسخه اتوکد حجم بسیار کمی داشت و صرفا قابلیت انجام 17 دستور را داشت. همراه با پیشرفت در زمینه نرم افزارها این نرم افزار نیاز پیشرفت بسیاری داشت. نسخه های نرم افزار اتوکد که وارد بازار شده اند به 4 دوره تقسیم می شوند که عبارتند از:

·       دوره اول: به روز رسانی نرم افزار در ترسیمات دو بعدی

·       دوره دوم: گسترش نسخه اتوکد و بروز رسانی نرم افزار برای ترسیمات سه بعدی

·       دوره سوم: بکارگیری از پنجره های محاوره در اتوکد

·       دوره چهارم: امکان ایجاد حجم های سه بعدی به وسیله نرم افزار بیسیک ویژوال، امکان برقراری ارتباط با سایر نرم افزارها

شرکت اتودسک بعد از به روز رسانی نرم افزار اتوکد نرم افزارهای دیگر برای مهندسی نقشه برداری وارد بازار کرد که عبارتند از: نرم افزار های راهسازی، کارتو گرافی و… این نرم افزارها از سال 2000 به بعد انقلابی را در عرصه نرم افزارهای نقشه برداری ایجاد کرد.

نرم‌افزارهای مهندسی نقشه‌برداری در حوزه‌های مختلفی کاربرد دارند، از جمله طراحی و تحلیل نقشه‌ها، مدیریت اطلاعات مکانی (GIS) و تصویربرداری هوایی. در اینجا لیستی از نرم‌افزارهای پرکاربرد و معروف در این حوزه آورده شده است:

  1. AutoCAD Map 3D: نرم‌افزاری که توسط شرکت Autodesk طراحی شده و برای کارهای نقشه‌برداری و طراحی نقشه‌های مهندسی استفاده می‌شود.
  2. ArcGIS: یکی از معروف‌ترین نرم‌افزارهای GIS که توسط شرکت Esri طراحی شده و برای مدیریت و تحلیل اطلاعات مکانی کاربرد دارد.
  3. QGIS: یک نرم‌افزار متن‌باز و رایگان در حوزه سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) که می‌تواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای ArcGIS مورد استفاده قرار گیرد.
  4. Global Mapper: نرم‌افزاری که برای کار با انواع فرمت‌های نقشه‌ای و تصویری طراحی شده و امکان تبدیل، تحلیل و ویرایش داده‌ها را فراهم می‌کند.
  5. ERDAS IMAGINE: نرم‌افزاری برای تصویربرداری هوایی و ماهواره‌ای، که توسط شرکت Hexagon Geospatial طراحی شده و در کاربردهای زمین‌شناسی و نقشه‌برداری پرکاربرد است.
  6. Bentley MicroStation: نرم‌افزاری قدرتمند برای طراحی و مدل‌سازی مهندسی که توسط شرکت Bentley Systems عرضه شده و در زمینه نقشه‌برداری و مهندسی زمین نیز کاربرد دارد.
  7. ENVI: نرم‌افزاری برای پردازش تصاویر هوایی و ماهواره‌ای که توسط شرکت Harris Geospatial Solutions طراحی شده است. این نرم‌افزار به کاربران امکان می‌دهد تا تصاویری که از منابع مختلف هوایی و ماهواره‌ای به دست آمده‌اند را پردازش و تحلیل کنند. امکاناتی که ENVI در اختیار کاربران قرار می‌دهد عبارتند از پیش‌پردازش تصاویر، کلاس‌بندی تصاویر، تحلیل تصاویر، ادغام داده‌ها، نمایش و گزارش‌دهی از نتایج پردازش و تحلیل تصاویر.
  8. GRASS GIS: نرم‌افزار متن‌باز و رایگان برای کار با سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تصویربرداری هوایی. این نرم‌افزار قابلیت‌های متعددی در زمینه‌های نقشه‌برداری، پردازش تصاویر، تحلیل داده‌های مکانی و مدیریت اطلاعات مکانی را ارائه می‌دهد.
  9. MapInfo Pro: یک نرم‌افزار کاربردی در حوزه GIS که توسط شرکت Pitney Bowes طراحی شده است. این نرم‌افزار ابزارهای متعددی را برای ایجاد، ویرایش و تحلیل نقشه‌ها و داده‌های مکانی در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
  10. Leica Photogrammetry Suite (LPS): یک نرم‌افزار تخصصی برای پردازش تصاویر هوایی و ماهواره‌ای که توسط شرکت Leica Geosystems طراحی شده است. LPS ابزارهای مختلفی را برای تصحیح هندسی، تریانگولاسیون هوایی، انجام مساحت‌برداری و تولید مدل‌های سه‌بعدی از تصاویر هوایی ار

ویژگی مهندسین نقشه بردار

مهندسین نقشه برداری به علت این که عموما در فضاهای خارج از محیط اداری کار می کنند و به علت حضور در پروژه های مختلف با آدم های مختلفی برخورد دارند باید از روابط اجتماعی بالایی برخوردار باشند. نقشه برداری از جمله رشته هایی است که با یک کار گروهی و ارتباط موثر قوی با سایر تکنسین ها، مهندسان، کارگرها و… نتیجه ی خوبی دریافت خواهد شد و زمینه ای برای رشد پروژه فراهم می شود. با توجه به درس های ارائه شده در این رشته فرد باید از دانش کافی ریاضی و فیزیک برخوردار باشد. توان جسمانی، تجسم سه بعدی، دقت بالایی داشته باشد.

میزان نیاز کشور به متخصصین نقشه برداری

ایران کشوری بسیار گسترده ای است که برای پیشرفت رو به جلو نیاز به عمران و آبادانی در زمینه جاده سازی، انتقال خطوط لوله های گاز، سد سازی و… دارد. به همین علت همیشه در همه جای دنیا نیاز به مهندسین عمران به ویژه مهندسین نقشه برداری برای اجرای پروژه های عمرانی است از این رو این رشته نسبت به سایر رشته های مهندسی بازار کار خوبی دارد و مهندسین این حرفه دغدغه ای در زمینه ی پیدا کردن شغل مناسب با رشته ی خود نخواهند داشت.

ابزار های نقشه برداری

ابزارها امروزه بسیاری هستند که برای جمع آوری داده های مکانی و ایجاد نقشه های دقیق از محیط و جغرافیایی اطراف ما استفاده می شوند. این ابزارها شامل دستگاه هایی مانند دوربین های توتال استیشن، جی پی اس ها، پهپادها و دستگاه های دیگر می باشند.

دوربین توتال استیشن یک ابزار دقیق و کارآمد هستند که با استفاده از تراز و شیب سنج های داخلی خود و با توجه به شعاع های لیزری، به کاربر اجازه می دهد تا نقشه های دقیقی از منطقه مورد نظر خود ایجاد کند. با استفاده از دوربین توتال استیشن، می توانید به دقت بسیار بالایی اطلاعات مختلفی را جمع آوری کنید، از جمله ارتفاع، فاصله، زاویه و تراز محل.

جی پی اس یکی از محبوب ترین ابزارهای نقشه برداری می باشد. با استفاده از جی پی اس، می توانید موقعیت دقیق خود را بر روی سطح زمین تعیین کنید و از این طریق به راحتی می توانید نقشه های دقیقی از مکان مورد نظر خود ایجاد کنید. از دیگر مزایای استفاده از جی پی اس، امکان بررسی و پیگیری مسیر و مسافت طی شده توسط یک دستگاه نیز می باشد.

پهپادهای نقشه برداری نیز به عنوان یکی از ابزارهای جدید به شمار می روند. این ابزارها با استفاده از دوربین های بالایی، تصاویر با دقت بالا از منطقه مورد نظر را به دست می آورند. با توجه به دقت و کیفیت بالایی که پهپادها به کاربران ارائه می دهند، می توان به راحتی از آن ها برای جمع آوری داده های مکانی و ایجاد نقشه های دقیق استفاده کرد. همچنین، این ابزارها به دلیل قابلیت حرکت و مانور آسان، برای جمع آوری داده های مکانی در مناطق سخت الوصول و یا در مناطق پیچیده، بسیار مناسب هستند.

در کل، دستگاه های نقشه برداری امروزی، ابزارهای کارآمد و موثری هستند که به کاربران اجازه می دهند با دقت بالا و به صورت سریع و آسان، اطلاعات مکانی و جغرافیایی مورد نیاز خود را جمع آوری کنند و نقشه های دقیقی از مناطق مختلف را ایجاد کنند. در حوزه های مختلفی از جمله برنامه ریزی شهری، مهندسی، زمین شناسی و محیط زیست، استفاده از این ابزارها بسیار مفید و اساسی است.



به این مطلب امتیاز بدید :
4.8/5 - (28 امتیاز)

مقالات مرتبط

دیدگاه

22 نظر تاکنون ارسال شده است
  1. بسیار عالی

  2. متاسفانه یکم قیمت ها پایین اومده در بخش اجرایی

  3. اره درسته این رشته از هنرستان برداشته شده

  4. تازه دارم وارد این رشته میشم😁😁😁😁

    • باید علاقه بالایی به این رشته داشته باشید حتما

  5. زحمت زیادی داره واقعا نقشه برداری

  6. سپاس از مطلب بسیار خوبتون 👍🏻

  7. 👍🏻👍🏻👍🏻👍🏻

  8. درس های سختی داره؟

  9. ممنون از مطلب کاملتون خیلی بهم کمک کرد 🙏🏻

  10. 🤩🤩🤩🤩🤩🤩

  11. آموزش های نقشه برداری هم دارید شما ؟

  12. تا دوره کارشناسی چند واحد باید پاس کنیم؟

    • تقریبا هر دوره ۷۳ واحد هست
      که یعنی ۷۳ تا ۴ واحد کاردانی و همینقدر هم دوره کارشناسی.

  13. بازار کار خارج از کشورد این رشته چطوری هست ؟

    • با توجه به کشور متفاوت هست و همانند رشته های دیگر مهندسی وضعیت خوب و مطلوبی دارد

  14. من نیاز دارم نرم افزار سیویل تری دی رو یاد بگیرم راهنمایی میکنید

    • سلام وقت بخیر
      در وب سایت ما صفر تا صد این نرم افزار توضیح داده شده
      در سرچ وب سایت سرچ کنید سیویل تری دی

  15. حقوق یک نقشه بردار چقدر است؟

    • سلام با توجه به کار و شرایط کاری و تخصص متفاوت هست، از حقوق کار شروع میشود تا به بالا