نقشه توپوگرافی چیست و چه کاربردی دارد ؟

فرض کنید از یک منطقه نقشه مسطحاتی تهیه شده و عوارض روی آن نمایش داده شده اند. اگر بخواهیم روی این نقشه توپوگرافی زمین (برآمدگی ها و فرورفتگی های سطح زمین) را نشان دهیم ، به دلیل دو بعدی بودن صفحه نقشه ، این کار به صورت سه بعدی امکان پذیر نمیباشد .
ترسیم منحنی های میزان در صفحه دوبعدی نقشه و تفسیر این خطوط هم ارتفاعو تجسم سطح زمین به جای نمایش سه بعدی آن است

نقشه توپوگرافی

به نقشه هایی که علاوه بر شکل و موقعیت عوارض مسطحاتی زمین،وضع ارتفاعی آن را نیز معمولا به صورت منحنی میزان ها و نقاط ارتفاعی نمایش میدهند،نقشه های توپوگرافی میگویند.

در اکثر پروژه های عمرانی ، نقشه های مسطحاتی به تنهایی پاسخگوی نیاز آنها نمی باشند و به نقشه های توپوگرافی نیاز است .

مطالعات منابع طبیعی ، جغرافیایی ، مطالعات اولیه طرح های عمرانی ، برنامه ریزی ها و آزمایش منطقه ای و ملی و غیره همه نیاز به نقشه توپوگرافی دارند.

قوانین مربوط به برداشت نقشه توپوگرافی :

دقت ارتفاعی نقشه های توپوگرافی بستگی به محل ، تراکم و دقت ارتفاعی نقاط در عملیات برداشت دارد. از سوی دیگر هرچه مقیاس نقشه بزرگتر باشد نیاز به منحنی میزان های با ارتفاع دقیق تر و با فواصل ارتفاعی کمتر است.

برداشت نقاط برای تهیه نقشه توپوگرافی از قواعد زیر رعایت مینماید:

• برداشت نقاط در محل شکستگی های ارتفاعی مانند نوک قله و کف دره
• برداشت نقاط در بالا ، میانه و پایین شیب ها
• برداشت نقاط و تعیین مسیر شکستگی ها (مانند ترانشه)، خط القعر ها (مانند محور آبریز) و خط الراس ها (تیغه رشته کوه)
• تراکم برداشتی حدقل دو سانتی متر در مقیاس نقشه
• رعایت حد مجاز خطاهای ارتفاعی برای نقاط برداشت شده که بر اساس آن حدکثر خطای ارتفاعی نقاط برداشت شده نباید از نصف فاصله ارتفاعی منحنی بیشتر شود.

منحنی میزان :

منحنی‌های میزان در نقشه‌های توپوگرافی خطوطی فرضی هستند که تمام نقاط آن‌ها دارای یک ارتفاع می‌باشند.

یک نقشه توپوگرافیک، چیزی نیست جز تعدادی خطوط ساده که گاه به صورت پیچ در پیچ و گاه به صورت صاف کشیده شده‌اند. به این خطوط، خطوط حد فاصل یا Contour lines می‌گویند. این خطوط، نمایشگر مکانهایی بر روی نقشه هستند که نسبت به یک نقطه مرجع دارای ارتفاع ثابتی هستند. یعنی اگر شما یکی از این خطوط contour را دنبال کنید تمامی نقاطی که با این خط مشخص شده‌اند ارتفاع یکسانی دارند.

قوانین مربوط به منحنی‌های میزان :

قانون ۱: هر خط حدفاصل (خط کنتور) نمایشگر خطوطی است که کاملاً هم ارتفاع هستند.
قانون ۲: خطوط حدفاصل هیچ‌گاه با یکدیگر برخورد نمی‌کنند.
قانون ۳: رفتن از یک خط حدفاصل به یک خط حدفاصل بالاتر، نشان دهندهٔ افزایش ارتفاع می‌باشد.
قانون ۴: هر چقدر، خطوط حدفاصل به همدیگر نزدیکتر باشند، شیب زمین تندتر و هر چقدر فاصلهٔ این خطوط با همدیگر بیشتر باشد، شیب زمین ملایم‌تر است.
قانون ۵: تعدادی خطوط حدفاصل بسته، نشانگر یک تپه یا یک کوه می‌باشند، اما اگر این خطوط بسته به صورت هاشور زده باشند، نمایشگر یک حفره بر روی سطح زمین می‌باشند.
قانون ۶: خطوط حدفاصل در یک دره که رودخانه دارد در نقاط سرچشمه رودخانه و بالای تپه به صورت شکل V در می‌آیند.
قانون ۷: بر روی یک قله یا در عمق یک دره با ارتفاع یکسان ممکن است تعدادی از خطوط حدفاصل تکرار شوند. این معمولاً در مورد دره‌های هم سطح یا قله هم ارتفاع اتفاق می‌افتد.

منابع : نقشه برداری عمومی ۲ – wikipedia