مقیاس چیست | آشنایی با انواع مقیاس ها در نقشه برداری
آیا با انواع مقیاس ها آشنایی دارید؟ مقیاس ها در نقشه برداری و ترسیمات زمین های واقعی مورد استفاده قرار می گیرند، شما با استفاده از یک مقیاس می توانید ترسیمات یک زمین واقعی را روی کاغذ رسم کنید و نقشه ای از زمین در مقیاس کوچکتر تهیه کنید، مبقیاس دارای انواع متفاوتی می باشد ، برای مثال برخی از نقشه را می توان نقشه تمامی جهان معرفی کرد که از مقیاس متفاوت و برخی از مقیاس ها را می توان مقیاس زمین های بسیار کوچک و چند متری معرفی کرد.
مقیاس چیست ؟
مقیاس ها معیار های اندازه گیری با کاربرد بسیار بالا هستند که در نقشه برداری و ترسیمات واقعی بر روی زمین ها مورد استفاده قرار می گیرند، شما می توانید در ترسیمات واقعی از این مقیاس ها برای ایجاد یک نقشه از تمامی محل های مورد نظر خود استفاده کنید. در تعریف لفظی مقیاس را می توان به صورت زیر تعریف کرد :
(( مقیاس نقشه رابطه بین یک واحد طول روی نقشه و طول مربوط روی زمین می باشد))
در معنای این تعریف می توان گفت مقیاس واقعی هر نقشه رابطه ای است که بین واحد ترسیمات یک نقشه و واحد مقدار طول های واقعی بر روی زمین های واقعی می باشد، زمانی که یک مهندس قصد ترسیم نقشه یک مکان را دارد به صورت دقیق از طول و عرض مکان و ارتفاعات مکان میزانی را تهیه می کند، سپس با کوچک کردن این میزان به حدی که بتوان آن را در یک نقشه شکل داد ، نقشه برداری می کند و یک مقیاس را برای نقشه تعیین می کند، شما زمانی که طول بیان شده را در مقیاس ضرب کنید به راحتی می توانید میزان طول واقعی زمین را دریافت کنید.
در تعریف دیگر مقیاس را می توان فاصله دو نقطه با یکدیگر روی نقشه تا فاصله دو نقطه با یکدیگر روی زمین واقعی معرفی کرد، برای مثال اگر فاصله واقعی روی یک زمین حدود 400 متر باشد شما می توانید از مقیاس برای کوچک کردن این میزان و نمایش آن در نقشه استفاده کنید، با توجه به محاسبات برای نمایش این مقیاس با 4 سانتی متر بر روی نقشه می توان مقیاس را 1000 بر روی 1 معرفی کرد.
کاربرد انواع مقیاس در نقشه برداری :
انواع مقیاس با هم تفاوت های بسیار زیادی دارند اما کاربرد تمامی انواع مقیاس در نقشه برداری می باشد، از ویژگی های اصلی یک مقیاس می توان به کاربرد آن در زندگی واقعی و تعیین میزان زمین های متفاوت اشاره داشت، شما برای تعیین نقشه با استفاده از مقیاس می توانید بسیار دقیق عمل کنید و با مطالعه هر نقشه می توانید از میزان دقیق زمین واقعی تنها با ضرب طول زمین بر روی مقیاس اطلاع پیدا کنید.
درک مقیاس برای نقشه برداری :
بسیاری از افراد حتی با وجود توضیحات گسترده در زمینه مقیاس نمی توانند درک مناسبی از مقیاس داشته باشند، توجه کنید شما در ابتدا باید مطالعه درستی بر روی نقشه و مقیاس های هر نقشه داشته باشید، طبق طبقه بندی های معمولی هر نقشه ما 7 نوع نقشه داریم که هر کدام از انواع مقیاس متفاوتی نسبت به یکدیگر استفاده می کنند.
انواع مقیاس برای استفاده در نقشه های متفاوت :
1 ــ نقشه های موضوعی
2 ــ نقشه های کلی
3 ــ نقشه های ناوبری
4 ــ نقشه های توپوگرافی
5 ــ نقشه های سری
6 ــ نقشه های کاداستر
7 ــ نقشه های معمولی
برای هر کدام از نقشه های ذکر شده شما می توانید از انواع مقیاس استفاده کنید، اما مقیاس ها در نقشه برداری متفاوت می باشند و برای برخی از مقیاس ها در نقشه برداری همخوانی وجود دارد، یعنی شما نمی توانید از یک مقیاس متفاوت دیگر برای نقشه برداری استفاده کنید، زمانی که همخوانی بین نقشه و مقیاس وجود داشته باشد استفاده درست از مقیاس تعیین شده می باشد و بهتر است که شما از مقیاس دیگری برای نقشه برداری استفاده نکنید.
برای مثال در برخی از نقشه ها از مقیاس کوچک، در برخی دیگر از نقشه ها از مقیاس های بزرگ،مقیاس های کوچک مایل به اینچ و انواع مقیاس های بزرگ مایل به اینچ استفاده می شود. این مقیاس ها به صورت همزمان می توانند به جای یکدیگر نیز استفاده شوند، اما کاربرد هر کدام از آنها برای برخی از نقشه ضروری و مناسب می باشد.
همچنین ببینید: تنظیم مقیاس در اتوکد و سیویل تری دی
انواع مقیاس :
مقیاس های نقشه برداری را می توان در 3 دسته اصلی زیر تقسیم بندی کرد :
1 ــ مقیاس های توصیفی
2 ــ مقیاس های عددی
3 ــ مقیاس های خطی و همچنین مقیاس های ترسیمی
1 ــ تعریف مقیاس های عددی :
مقیاس های عددی دسته ای از مقیاس های دقیق می باشند که می توان از آنها در نقشه برداری استفاده کرد، تمامی افراد نسبت به این مقیاس ها دارای شناخت بسیار بالا می باشند زیرا در دوران تحصیلی این مقیاس ها در واحد جغرافیا برای شما توضیح داده می شوند.
مقیاس های عددی در انواع مقیاس از ساده ترین نمونه ها معرفی می شوند، و شما می توانید از آنها همیشه و همه جا استفاده کنید، اگر دقت داشته باشید متوجه این موضوع خواهید شد که مقیاس های عددی در دوران دبیرستان و راهنمایی دوران تحصیلی با حرف N برای شما نمایش داده شده اند.
حرف N برای نمایش اندازه واقعی اجسام و اندازه ترسیمی آنها بر روی کاغذ می باشد، برای مثال اگر شما نقشه یک خانه را تهیه کنید ، در قسمت پایین نقشه برای شما یک عدد به عنوان مقیاس نقشه نمایش داده می شود، همچنین در طول نقشه عددهایی با میزان سانتی متر یا میلی متر برای هر دیوار و… نمایش داده می شود، شما برای به دست آوردن میزان طول واقعی دیوار ها و زمین ها می توانید عددهای نمایش داده شده در نقشه را در مقیاس ضرب کنید تا میزان واقعی به شما نمایش داده شود.
میزان های مقیاس عددی در نقشه :
مقیاس های عددی در نقشه دارای انواع مقیاس متفاوتی نسبت به هم می باشند، برای مثال ممکن است که شما نقشه یک خانه را تهیه کنید و به دلیل نقشه برداری بسیار دقیق از واحد های میلی متر استفاده کنید، مقیاس این نقشه میزان متر بر میلی متر می باشد و شما با ضرب اندازه های هر نقشه میزان میلی متر را به متر در زمین واقعی تبدیل خواهید کرد.
اما در برخی از نقشه ها مانند نقشه یک زمین ساده میزان دقت بسیار پایین تر می باشد و شما نیاز به نمایش دقیق اجسام در نقشه ندارید، به همین دلیل می توانید از واحد سانتی متر برای نمایش نقشه استفاده کنید، مقیاس سانتی متر در زمین واقعی به متر تبدیل خواهد شد.
2 ــ تعریف مقیاس توصیفی :
مقیاس های توصیفی در نقشه برداری یکی از کاربردی ترین انواع مقیاس شناخته می شوند، شما می توانید از این مقیاس برای نقشه برداری در تمامی زمین ها و خانه استفاده کنید، بسیاری از افراد نسبت به این مقیاس در انواع مقیاس آشنایی کافی را ندارند اما برای تعریف این مقیاس در یک تعریف لفظی می توانید از تعریف زیر استفاده کنید:
( مقیاس توصیفی به نسبت طول یک خط بر روی هر نقشه ترسیمی و طول همان خط بر روی زمین واقعی گفته می شود)
میزان مقیاس توصیفی در نقشه :
برای مثال شما یک خط را روی یک نقشه مشاهده می کنید ، در کنار این خط نوشته شده است که 3 سانتی متر می باشد، اما مقیاس نقشه 1/1000 می باشد، این مقیاس یعنی شما باید هر یک سانتی متر را ضربدر 1000 کنید تا میزان اندازه های واقعی بر روی زمین واقعی به دست آید.در برخی دیگر از نقشه ها مقیاس به صورت متر و کیلومتر می باشد و با عدد 1/1000 نمایش داده می شود، یعنی هر یک متر در نقشه نمایش دهنده یک کیلومتر در زمین های واقعی است، برای مثال اگر شما نقشه یک جاده را دریافت کنید، هر یک متر که در نقشه نمایش داده شده باشد، نشان دهنده یک کیلومتر است.
3 ــ مقیاس های خطی یا ترسیمی :
مقیاس های خطی یا ترسیمی به عنوان یکی از پرکاربردترین انواع مقیاس در تمامی نقشه ها وجود دارد، زمانی که شما زیر نقشه را مشاهده می کنید، یک نمودار خواهید دید که نشان دهنده مقیاس می باشد، در نمودار از طرف چپ به راست شما درجه بندی را دریافت خواهید کرد، هر درجه بندی ممکن است با سایز های مختلفی به عنوان یک مقیاس وجود داشته باشد که شما با توجه به عدد مقیاس نسبت به نوع آن اطلاع پیدا خواهید کرد.
تعریف اصلی مقیاس های ترسیمی :
(مقیاس ترسیمی به مقیاسی گفته می شود که نمایش دهنده میزان فاصله واقعی تا فاصله ترسیمی بر روی نقشه به صورت تصویری همراه با درجه باشد.)
مقیاس های ترسیمی چگونه ترسیم می شوند ؟
برای ترسیم مقیاس های ترسیمی در انواع مقیاس شما باید یک پاره خط را به 10 قسمت مساوی تقسیم کنید، هر قسمت باید از اندازه بسیار مساوی و برابر نسبت به قسمت دیگر برخوردار باشد به صورتی که با دید چشمی تفاوتی بین مقیاس ها در هر واحد وجود نداشته باشد.
سپس از طرف چپ به راست شما شروع به نمایش مقیاس ها خواهید کرد، از تفاوت این مقیاس با انواع مقیاس های دیگر می توان به ایجاد یک ریتم خاص در مقیاس اشاره کرد، برای مثال اگر شما در چاپ نقشه با مشکلی روبرو شوید یا نتوانید مقیاس های عددی و توصیفی را به صورت دقیق نمایش دهید، هر فردی که نقشه را مطالعه کند با دیدن مقیاس ترسیمی می تواند میزان دقیق مقیاس های عددی یا توصیفی را به دست آورد.
در واقع هر مقیاس ترسیمی مکملی برای مقیاس های عددی و مقیاس توصیفی در نقشه های مختلف می باشد.
کاربرد انواع مقیاس در نقشه برداری
تا به اینجا انواع مقیاس در نقشه برداری برای شما توضیح داده شد، حال تصور داشته باشید که قصد ترسیم یک قاره را بر روی نقشه داشته باشید، می توانید با ترسیم یک نقشه با مقیاس عددی بسیار بزرگ قاره را نمایش دهید، ترسیم نقشه باید به گونه ای باشد که با ضرب هر عدد در مقیاس اندازه واقعی قاره نمایش داده شود.
شما با استفاده از انواع مقیاس می توانید نقشه های مختلف را با سایز های مختلف برای مکان های مختلف ترسیم کنید، از ترسیم نقشه یک خانه بسیار کوچک، نقشه یک شهر، نقشه یک کشور تا نقشه یک قاره را شما می توانید با استفاده از مقیاس طراحی کنید.
شما از انواع مقیاس می توانید برای نقشه کشی در نواحی مختلف حتی مناطقی که دارای غلظت، پستی بلندی؛ ارتفاع و… هستند نیز استفاده کنید، البته باید دقت داشته باشید که استفاده از مقیاس های متفاوت به داده های نقشه شما نیز بستگی دارد و شما باید به داده توجه بسیار زیادی داشته باشید.
کاربرد انواع مقیاس ها در دنیا :
از انواع مقیاس ها در دنیا برای کار های بسیار زیادی مانند نقشه برداری، صنعت های مختلف مانند صنایع معماری، صنایع عمران ، نمایش تصویر کوچک ها تا مکان های بسیار بزرگ، نمایش چشم انداز های مختلف در تمامی جهان بر روی نقشه و… استفاده می شود.
بررسی مقیاس ها و رابطه آنها با یکدیگر :
همانطور که تا به اینجا متوجه شدید، انواع مقیاس ها در کاربرد با یکدیگر از ارتباط بسیار خاصی برخوردار هستند، شما می توانید با استفاده از مقیاس ها در کنار یکدیگر حتی یک تصویر را به میزان مختلف کوچک کنید و از مقیاس برای نمایش میزان واقعی طول و عرض ها بر روی زمین استفاده کنید.
ارتباط مقیاس ها در نقشه با یکدیگر به صورت کسری یا ترسیمی می باشد، برای مثال یک مقیاس در نقشه به صورت کسری نمایش داده می شود و یک مقیاس نیز مانند مقیاس ترسیمی در نقشه به عنوان مقیاس مکمل استفاده می شود.
همچنین در برخی از نقشه ها ارتباط مقیاس ها با همدیگر در تفاوت اندازه است، برای مثال در برخی از نقشه ها از برخی از مقیاس ها برای نمایش مقیاس های کوچک و از برخی مقیاس های دیگر به صورت همزمان برای نمایش مقیاس های بزرگ استفاده می شود.
مقیاس از نظر اندازه :
مقیاس ها از نظر اندازه در دو دسته مختلف مقیاس های کوچک و مقیاس های بزرگ می باشند، در تعریف کلی می توان گفت هر چه مخرج کسر مقیاس کوچک تر باشد آن مقیاس را می توانیم مقیاس بزرگ تری معرفی کنیم، برای مثال مقیاس یک بر روی 100 نسبت به مقیاس یک بر روی 1000 ، مقیاس بزرگتری معرفی می شود.همچنین به هر میزان که مخرج کسر شما بزرگتر باشد، شما مقیاس کوچک تری دریافت خواهید کرد، برای مثال مقیاس عددی یک بر روی 10000 از مقیاس عددی یک بر روی 1000 کوچک تر می باشد.
محاسبه تعداد شیت نقشه با استفاده از تغییر مقیاس
مزیت های استفاده از مقیاس در نقشه :
بسیاری از افراد نسبت به مزیت های مختلف استفاده از انواع مقیاس در نقشه اطلاعات بسیار زیادی ندارند؛ به همین دلیل در این بخش انواع مزیت ها بیان شده است.
1 ــ نمایش میزان تفاوت ترسیمات نقشه با طول های واقعی بر روی زمین
2 ــ استفاده از مقیاس ها برای طبقه بندی نقشه ها
3 ــ استفاده از مقیاس های مختلف برای خواندن نقشه به صورت دقیق
4 ــ تفسیر نقشه به صورت دقیق با استفاده از مقیاس
5 ــ نمایش فاصله واقعی زمین در کاغذ های بسیار کوچک با استفاده از مقیاس
6 ــ نمایش حتی مناطق بسیار وسیع مانند قاره ها و کشور ها در یک نقشه با استفاده از مقیاس های بزرگ
7 ــ نمایش جزئیات دقیق در هر نقشه مانند ساختمان ها، سازه ها، مناطق جنگلی و… با استفاده از مقیاس های کوچک
8 ــ استفاده از مقیاس ها برای طراحی نقشه های آنلاین در گوشی همراه و کامپیوتر های مختلف
روش های استفاده از مقیاس در نقشه ها :
1 ــ استفاده از مقیاس های مرکب :
در بین انواع مقیاس از مقیاس های مرکب برای نمایش سیستم های غیر متریک مانند نمایش کشور های آمریکا و انگلیس استفاده می شود، برای مثال شما می توانید مقیاس را به صورت اینچ در نقشه نمایش دهید.
2 ــ استفاده از مقیاس های ساده :
در بین انواع مقیاس از مقیاس های ساده به عنوان مقیاس های عددی با واحد های اندازه گیری کشور ایران مانند متر، سانتی متر، میلی متر استفاده می شود ، برای مثال بیان می شود یک متر برابر با 10000 متر بر روی زمین واقعی است یا یک میلی متر برابر با 25 متر بر روی زمین واقعی است و شما پس از محاسبه می توانید میزان دقیق متراژ زمین را به دست آورید.
3 ــ استفاده از مقیاس های خطی :
از این مقیاس ها می توانید برای تقسیم های مساوی در نقشه استفاده کنید، برای مثال در نقشه های معماری که باید تقسیمات نقشه برای ساخت ساختمان بسیار دقیق باشد، معمولا از این مقیاس استفاده می شود، برای مثال شما با استفاده از مقیاس در یک نقشه میزان هر قسمت از خانه را به صورت دقیق و جدا از یکدیگر با سانتی متر نمایش می دهید ، سپس با استفاده از مقیاس خطی باید هر سانتی را در 10000 ضرب کنید تا میزان دقیق مقیاس برای شما محاسبه شود. و شما بتوانید یک دید کلی از میزان دقیق نقشه ساخت و ساز در ساختمان داشته باشید، دقت برای ایجاد این مقیاس ها بسیار زیاد می باشد.
شاید مفید باشد: تفسیر عکس های هوایی
سپاس از توضیحات بسیار کاملتون
عالی دم شما گرم
ممنونم از مطلب شیت بندی نقشه ها خیلی بدردم خورد
موفق باشید
لسام
خواهش میکنم، خوشحالیم مورد استفاده شما قرار گرفته.