سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) چیست؟ | gis چیست ؟

سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) چیست؟ | gis چیست ؟

شاید برای شما جای تعجب است که امروزه جغرافیا چقدر در زندگی ما اهمیت دارد و جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. توانایی ارتباط دادن نقشه ها به صورت دیجیتالی به اطلاعات ما را قادر می سازد تا الگوهای اطلاعاتی را تجسم و درک کنیم. جی ای اس یا سیستم های اطلاعات مکانی یا جی ای اس  این امکانات را فراهم می کنند . در این مقاله به شما اطلاعات کاملی درباره  سامانه اطلاعات مکانی ارائه  می دهیم. این موضوعات به صورت مختصر عبارتند از:
  • تعریف جی ای اس
  • تاریخچه GIS
  • کاربرد سامانه اطلاعات مکانی
  • نحوه عملکرد GIS
  • مزایای جی ای اس
  • کاربردهای جی ای اس
  • مؤلفه های GIS
  • خلاصه GIS

gis چیست

 GIS چیست؟

در ابتدا به این موضوع می پردازیم که GIS چیست؟ سامانه اطلاعات جغرافیایی یا GIS طیف گسترده ای از ابزارها و خدمات رایانه ای را توصیف می کند که اطلاعات مربوط به موقعیت های روی سطح زمین را ضبط، ذخیره، بررسی و نمایش می دهد. احتمالاً شما هر روز بدون اینکه متوجه شوید از GIS استفاده می کنید. وقتی از تلفن هوشمند برای دریافت مسیرها یا یافتن نزدیکترین رستوران به مکان خود استفاده می کنید، از تکنولوژی GIS بهره می برید. از   GIS  برای ترسیم مسیرهای نشت نفت، مشاهده و تجزیه و تحلیل نمودارهای مربوط به مشکلات دریایی، و درک روندها در مناطقی مانند تغییر سطح دریا استفاده می شود. همچنین، تحلیلگران و دانشمندان از جی ای اس برای برنامه ریزی برنامه های کاربردی تجاری، تحقیقات علمی و حتی به عنوان ابزاری برای کمک به دفاع از کشور استفاده می کنند.
در حقیقت، جی ای اس، نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی است که امکان مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی را با تجسم آمارهای جغرافیایی از طریق نقشه ها و داده های آب و هوا فراهم می کند. سامانه اطلاعات جغرافیایی یا GIS توسط مجموعه ای از موسسات و بخش های دانشگاهی، در علوم انسانی برای توسعه ی تحقیقات پیشگامانه استفاده می شود. علاوه بر این، GIS توسط چندین دولت و موسسات خصوصی و تجاری در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد.
GIS ظرفیت ایجاد اطلاعات جغرافیایی قابل دسترسی در یک شرکت یا موسسه را در اینترنت دارد. بنابراین، این نرم افزار به عنوان یک پلت فرم عمل می کند که از طریق آن می توان اطلاعات جغرافیایی را به یکدیگر ارتباط داد، به اشتراک گذاشت و تجزیه و تحلیل کرد.

تاریخچه جی ای اس

جی ای اس ارتباط نزدیکی با جغرافیا، نقشه برداری و علوم کامپیوتر دارد. راجر تاملینسون فردی بود که به علت ایجاد سیستم جغرافیایی کانادا در دهه 1960 به عنوان پدر جی ای اس به شهرت رسید. وی اولین سیستم اطلاعات مکانی کامپیوتری در جهان را ایجاد کرد.
آنچه باید درباره سیستم اطلاعات جغرافیایی بدانید
سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نرم افزاری است که قدرت یک نقشه را با قدرت یک پایگاه داده ترکیب کرده تا به افراد امکان ایجاد، مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات، مخصوصاً اطلاعات مربوط به مکان را ارائه دهد. اطلاعات نقشه برداری اطلاعاتی را در مورد مکان ها نشان می دهد. در واقع، سامانه اطلاعات جغرافیایی ، آخرین داده‌ های نقشه ‌برداری را به شکل موثری مورد استفاده قرار می دهد.
gis چیست

داده های جی ای اس چقدر اهمیت دارند؟

سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) کاربردهای مختلفی در صنعت دارند. سیستم های اطلاعات جغرافیایی ابزار تصمیم گیری قدرتمندی برای هر کسب و کار یا صنعت هستند، زیرا امکان تجزیه و تحلیل داده های محیطی، جمعیتی و توپوگرافی را فراهم می کند. اطلاعات جمع‌آوری‌شده از برنامه‌های GIS به شرکت‌ها و صنایع مختلف و مشتری ها در تصمیم‌گیری آگاهانه کمک می‌ کند.
جی آی اس (سیستم اطلاعات جغرافیایی ) ابزاری برای به دست آوردن اطلاعات جغرافیایی مربوط به هر بخش است. جی آی اس به افراد کمک می کند تا از آن برای عبور از مشکلات مسیریابی، یافتن مکان ها و همچنین تصمیم گیری های مهم استفاده می کنند. کنجکاو هستید بدانید GIS چگونه در بهبود تصمیم گیری های مهم کمک می کند؟ خب! آیا به دنبال یک مکان جدید برای نقل مکان هستید؟ در این صورت GIS می تواند با نشان دادن مکان های نزدیک و غیره به شما کمک کند. استفاده از داده های GIS تاثیر عمیقی بر تجارت و صنعت و همچنین بر زندگی روزمره ی افراد دارد. اگر این فناوری حذف می شد، تا حد زیادی به اهمیت داده های GIS در زندگی روزمره و کار خود پی می بردیم. در اینجا  20 روش استفاده از داده های GIS در تجارت و زندگی روزمره آورده شده است:
سیستم اطلاعات مکانی یا gis

1- نقشه های gis 

GIS  می تواند به منظور ارائه یک تفسیر بصری از داده ها مورد استفاده قرار بگیرد.  Google Map یک مثال عالی از یک راه حل نقشه برداری GIS مبتنی بر وب است. با این حال، فناوری نقشه برداری هوشمند به صورت قابل توجهی پیشرفت کرده است.
2- مخابرات و خدمات شبکه
سازمان‌ها می‌توانند داده‌های جغرافیایی را در فعالیت‌های طراحی، بهینه‌سازی، برنامه‌ریزی و نگهداری شبکه پیچیده خود نیز بگنجانند. این داده ها فرآیندهای مخابراتی را از طریق مدیریت بهتر ارتباط با مشتری و خدمات مکان یابی بهبود می بخشند.
3-  تجزیه و تحلیل تصادفات و نقاط ترافیکی
داده های GIS به شناسایی مکان هایی که در آنجا تصادف رخ داده کمک می کند. استفاده از این سیستم هوشمند به بهبود اقدامات ایمنی جاده کمک کرده و امکان مدیریت بهتر ترافیک را فراهم می کند.
تاریخچه جی ای اس
4- برنامه ریزی شهری
داده های  جی ای اس امکان رشد و پیشرفت شهر  را تجزیه و تحلیل می کنند. هنگامی که به طور مناسب اعمال شود، می تواند سایت های جدیدی را کشف کند که برای توسعه بیشتر مناطق شهری مورد نیاز هستند.
5- برنامه ریزی حمل و نقل
معمولاً، داده های GIS به منظور مدیریت مشاغل مربوط به حمل و نقل استفاده می شوند. با افزودن داده های محیطی و موضوعی در یک پلت فرم GIS، شرکت ها می توانند برای ساخت مسیر جاده ای یا ریلی جدید برنامه ریزی کنند.
6- تجزیه و تحلیل اثرات زیست محیطی
اطلاعاتی که از طریق جی ای اس جمع آوری شدند برای حفظ منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست حیاتی هستند.

7- کاربرد در صنعت کشاورزی

ما به طور مرتب از محصولات کشاورزی استفاده می کنیم، اما آیا تا به حال این سوال در ذهن شما خطور کرده است که محصولات کشاورزی چگونه تولید می شود و چگونه محصولات کشاورزی رونق پیدا می کند؟ داده های GIS به ایجاد تکنیک های کشاورزی کارآمدتر، در کنار تجزیه و تحلیل خاک به روش پیشرفته کمک می کند. این کار می تواند باعث افزایش تولید مواد غذایی در نقاط مختلف جهان شود.
کاربرد های gis

8- مدیریت و کاهش ریسک و بلایای طبیعی

سیستم های GIS کارآمد از محیط زیست محافظت می کنند و برای کمک به مدیریت ریسک و بلایا توسعه پیدا کرده اند.
9- ناوبری
نقشه های ناوبری مبتنی بر وب از داده های GIS برای ارائه اطلاعات مفید به عموم افراد استفاده می کنند. نقشه های وب به صورت منظم بر اساس اطلاعات جی ای اس به روزرسانی می شوند و به صورت مداوم در زندگی روزمره مورد استفاده قرار می گیرند.

10- برآورد خسارت ناشی از سیل با جی ای اس 

دولت ها از داده های جی ای اس برای نقشه برداری از مناطقی  که احتمال بروز سیل در آنجا وجود دارد یا سیل رخ داده استفاده می کنند و می توانند از این اطلاعات به منظور هماهنگی جهت فرستادن نیروهای امداد به آن مناطق استفاده کنند.
11- مدیریت منابع طبیعی
با کمک اطلاعات جی ای اس می توان جنگل ها را به اندازه کافی نگهداری و مدیریت کرد. استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی برای تخصیص و توزیع آب که یکی از مهم‌ترین منابع حیاتی است، نقش موثری دارد.
12-  بانکداری
موفقیت یک بانک به توانایی بانک در ارائه خدمات مشتری محور بستگی دارد. داده های GIS نقش اساسی در برنامه ریزی، سازماندهی و تصمیم گیری در صنعت بانکداری ایفا می کند. جی آی اس به بانک ها کمک می کند تا منابع اطلاعاتی خوبی از مشتریان نگهداری کنند. بانک ها با کمک GIS به راحتی می توانند فرآیند زیر را انجام دهند:
پایگاه داده مشتریان GIS : به بانک‌ ها کمک می ‌کند تا داده‌ های مشتریان را حفظ کنند، زیرا می‌ دانند از کجا مشتری بیشتری دارند، چه تعداد مشتری از کدام منطقه هستند و به کدام گروه سنی تعلق دارند.
بازاریابی متمرکز: بازاریابی متمرکز را می توان به راحتی با جی ای اس انجام داد، زیرا بانک ها می توانند تجزیه و تحلیل بازار را با کمک GIS انجام دهند. این تجزیه و تحلیل می تواند بانک ها را به بازاریابی برای مناطق و  افراد مختلف سوق دهد.
خدمات بهتر: GIS بانک ها را وادار می کند تا بهترین خدمات را به مشتریان ارائه دهند.
جی ای اس
13-مالیات
استفاده از جی ای اس امکان حل مشکلات مالیاتی  براساس اطلاعات جغرافیایی را فراهم می کند.
14- زمین شناسی
زمین شناسان به منظور تجزیه و تحلیل خاک، ارزیابی اطلاعات لرزه ای و ایجاد تصاویر سه بعدی از ویژگی های جغرافیایی از جی ای اس استفاده می کنند.  از جی ای اس می توان برای تجزیه و تحلیل ویژگی های سنگ ها هم استفاده کرد.

15- برنامه ریزی و توسعه جامعه شهری

داده های GIS به ما کمک می کند تا چالش های جهانی را درک کرده و با آن مواجه شویم. با پیشرفت سریع فناوری GIS، کاربردهای نوآورانه مختلفی در بخش برنامه ریزی وجود دارد. ابزارهای GIS می توانند برای ادغام نحوه تفکر و رفتار ما را در زمینه ی برنامه ریزی و توسعه جامعه تغییر دهند.
16-یافتن مکان فروشگاه ها
از داده های جی ای اس برای شناسایی مکان مغازه ها استفاده می شود.
17- کنترل و مدیریت آفات
کنترل آفات در صنعت کشاورزی ضروری است و فناوری GIS نقش حیاتی در یافتن مناطق آلوده ایفا می کند. در نتیجه سازمان ها می توانند برنامه های موثرتری را جهت مدیریت آفات سازماندهی کنند.
18- صنعت پزشکی
استفاده از جی آی اس در صنعت پزشکی به بررسی شیوع بیماری کمک می کند.
کاربرد های جی ای اس

19- ردیابی مکان ترافیک

آیا این اتفاق افتاده که یک روز پشت ترافیک سنگین گیر کرده باشید و این موضوع شما را عصبانی کرده است؟ استفاده از جی آی اس، بهترین راه حل است که می تواند به شما کمک کند به مکان هایی نروید که ترافیک در آنجا زیاد است و مسیرتان را عوض کنید. GIS می تواند به شما در حل مشکل ترافیک کمک کند زیرا می تواند با استفاده از داده های Real-Time به روزرسانی هایی درباره ی مکان های پر ترافیک در اختیار شما قرار دهد. علاوه بر این، شما می توانید وضعیت ترافیک در آینده را با کمک GIS پیش بینی کنید. چه چیزی بهتر از این! با جی ای اس از ترافیک دوری کنید و به موقع به هر جایی که می خواهید برسید.
20- توسعه اقتصاد
با استفاده از GIS می توان به توسعه اقتصاد کمک کرد. توسعه اقتصادی به رشد اقتصاد یک کشور اطلاق می شود که می تواند تحت تأثیر تجارت قرار گیرد. اما این سوال مطرح می شود که GIS چگونه می تواند به توسعه اقتصادی کمک کند؟ پاسخ به این سوال این است که GIS به شناسایی مکان ها و مناطقی کمک می کند که با شروع کسب و کارتان در آن مناطق می توانید یک کسب و کار پر رونق را ایجاد کنید. همچنین، جی ای اس  در زمینه افزایش فرصت های رشد کسب و کار به شما کمک  می کند.
تصویر11

کاربردهای جی ای اس چیست؟

جی ای اس تاثیر زیادی روی زندگی همه ی ما می گذارد به صورتی که حتی ممکن است متوجه تاثیراتش نیز نشویم. به عنوان مثال، ما از سامانه اطلاعات مکانی ممکن است در موارد زیر استفاده کنیم:
  • مشخص کردن مکان‌های فروشگاه؛
  • گزارش قطع برق؛
  • تجزیه و تحلیل الگوهای جرم و جنایت.
  • مسیریابی؛
  • پیش بینی آب و هوا.
بخوانید  انواع راه های پیدا کردن پلاک ثبتی

جی ای اس چگونه کار می کند؟

تکنولوژی جی ای اس با استفاده از ابزار موجود به درک بهتر علم جغرافیا کمک می کند. GIS به افراد کمک می کند تا به اهداف خود یعنی آگاهی از انواع اطلاعات و داده های موجود دست پیدا کنند.
  • نقشه ها
نقشه ها حاوی داده و اطلاعات، لایه ها و تجزیه و تحلیل هایی هستند که قصد دارید با آنها کار کنید. نقشه های سامانه اطلاعات جغرافیایی یا جی ای اس به راحتی می توانند اشتراک گذاری شوند.
  • داده
  سامانه اطلاعات جغرافیایی یا جی ای اس انواع اطلاعات و داده ها را با استفاده از موقعیت جغرافیایی آنها، با یکدیگر ارتباط می دهد. این اطلاعات شامل تصاویر هوایی و ماهواره ای می باشد.
  • تجزیه و تحلیل
تجزیه و تحلیل اطلاعات به شما امکان تخمین قابلیت ها، پیش بینی، تفسیر را می دهد و این امکان را برای شما فراهم می کند تا نگرشی وسیعتر نسبت به محیط پیرامون تان داشته باشید.

برنامه و اپلیکیشن های جی ای اس 

برنامه ها اپلیکیشن های مختلف سامانه اطلاعات مکانی یا جی ای اس برای تمام کاربران، تجربه کاربری بهتر را فراهم می کنند. برنامه ها را می توانید روی گوشی هوشمند، لپ تاپ نصب کنید تا در مواقع نیاز در دسترس تان باشد.
تصویر12

سامانه اطلاعات جغرافیایی کجا استفاده می شود؟

به عنوان یک پلتفرم پیشرو در صنعت، بسته برنامه‌ها و ابزارهای مرکزی این برنامه توسط اکثر شرکت‌ها، مؤسسات و بخش‌هایی که با تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی سروکار دارند، استفاده می‌شود. با این حال، سهولت رابط کاربری آن نیز باعث افزایش ارزش آن در استفاده رسانه ای و روزنامه نگاری شده است.

 آیا به GIS نیاز دارم؟

حقیقت این است که جی ای اس صرفا یک ابزار و وسیله ای برای رسیدن به هدف است. اکثر افراد به GIS نیاز ندارند، آنچه واقعاً به آن نیاز دارند پاسخ به یک سوال است. بنابراین، سوالی که باید از خود بپرسید این است؛ آیا این امکان که بتوانم داده هایم را روی نقشه تجسم کنم و به سوالاتی که مربوط به موقعیت مکانی خاص هستند پاسخ سریع بدهم، زمانی را که صرف کار با جی ای اس کردم را به من برمی گرداند؟
gis چیست

GIS  مختصر شده ی کلمه سامانه جغرافیایی است

جی ای اس حاوی مجموعه ای از نرم افزارها و اطلاعات کامپیوتری است که برای مشاهده، تجزیه و تحلیل، مدیریت و نمایش داده های جغرافیایی استفاده می شود. به صورت کلی،  جی ای اس به کاربران اجازه می دهد تا اطلاعات مربوط به مناطق جغرافیایی خاص را جستجو کنند، اطلاعات مکانی را تجزیه و تحلیل کنند، داده ها را ویرایش کنند و نقشه ها، نمودارها و گزارش هایی ایجاد کنند که نتایج را به صورت بصری به کاربران نشان می دهد. جی ای اس به افراد کمک می کند تا با ارائه داده ها به روش های بصری ساده پاسخ سوالات خود را بدست آورند و مشکلات را حل کنند.
همچنین ببینید: نرم افزار qgis

مزایای جی ای اس چیست؟

مزایای استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی عبارتند از:
  • بهبود تصمیم‌گیری: تصمیم‌گیری آسان‌تر می‌شود زیرا اطلاعات دقیقی درباره یک یا چند مکان ارائه می‌شود.
  • کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری:  به ویژه در برنامه های تعمیر و نگهداری، جابجایی ناوگان یا برنامه های زمانی، هزینه ها را کاهش داده و به افزایش بهره وری کمک می کند.
  • ارتباطات بهبود یافته:  بین هر سازمان ارتباطات بهتری را فراهم می کند.
  • ثبت آسان: تغییرات جغرافیایی به راحتی توسط GIS برای افرادی که مسئول ثبت تغییرات هستند ثبت می شود.
  • مدیریت جغرافیایی: دانستن آنچه در یک فضای جغرافیایی رخ می دهد.
بخوانید  طرح تفصیلی چیست؟

 نقشه برداری جی ای اس چیست؟

نقشه برداری جی ای اس تصاویری از اطلاعات مکانی را تولید می کند. چند ایده اصلی سیستم های اطلاعات جغرافی مکانی (GIS) عبارتند از
ایجاد داده های جغرافیایی؛
آن را در پایگاه داده مدیریت کنید؛
تجزیه و تحلیل کنید و الگوها را پیدا کنید؛
آن را روی نقشه تجسم کنید.
از آنجایی که مشاهده و تجزیه و تحلیل داده ها روی نقشه ها روی نحوه ی درک ما از داده ها تاثیر می گذارد، می توانیم با استفاده از GIS تصمیمات بهتری بگیریم.

کاربرد های  جی ای اس در صنعت های مختلف به مختصر

سامانه اطلاعات مکانی کاربردهای گسترده ای دارد و برخی از آنها عبارتند از:
  • نقشه برداری؛
  • شهرسازی؛
  •  علوم زمین؛
  • جغرافیا؛
  • مهندسی؛
  • مخابرات؛
  • بیمه؛
  • گردشگری ؛
  • مدیریت ترافیک؛

و……

مؤلفه های جی ای اس

سیستم سامانه اطلاعات مکانی، سیستمی است که برای مدیریت، ، جمع آوری، ذخیره، تجزیه و تحلیل و نمایش اطلاعات مکانی مورد استفاده قرار می گیرد. مولفه های سیستم اطلاعات مکانی عبارتند از:
کاربران؛ بدون داشتن پرسنل آموزش دیده و با صلاحیت که اطلاعات گسترده ای در زمینه ی سیستم اطلاعات مکانی دارند، نمی توانند از این سیستم به خوبی استفاده کنند. مهارت داشتن در زمینه ی انتخاب و استفاده از ابزارها در سیستم اطلاعات مکانی و شناخت لازم از اطلاعاتی که مورد استفاده قرار می گیرند، یکی از نکات اساسی به منظور موفقیت به عنوان یک کاربر در استفاده از تکنولوژی جی ای اس است.
سخت افزارها: امروزه، شبکه جی ای اس در سرورهای دسکتاپ و کامپیوترهای شخصی و دستگاه های جانبی متعددی قابل دستیابی است.
نرم افزارها: به منظور استفاده از جی ای اس  به شکلی موثر، باید به روزترین نسخه نرم افزار موجود را اجرا کنید.
اطلاعات: قلب هر سامانه اطلاعات مکانی یا GIS پایگاههای اطلاعاتی است. در پایگاههای اطلاعاتی به پرسش هایی مانند چه ویژگی دارد؟ کجا قرار دارد؟ و ارتباط آن با سایر ویژگی ها، پاسخ داده می ‌شود.

 خلاصه ای درباره ی جی ای اس 

سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) داده ها را برای موقعیت های جغرافیایی روی سطح زمین ذخیره، تجزیه و تحلیل و تجسم می کند.  GIS مخفف کلمه ی سیستم های اطلاعات مکانی است و ابزاری مبتنی بر رایانه است که روابط مکانی، الگوها و روندهای جغرافیا را مورد بررسی قرار می دهد. داده های بدون مرجع مکانی اطلاعات زمینه ای درباره ی گستره ی جغرافیایی را ارائه نمی دهند. ما بدون داشتن زمینه جغرافیایی، نمی توانیم به طور کامل دنیایی را که امروزه در آن زندگی می کنیم، درک کنیم. به همین علت است که به سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) احتیاج داریم و می دانیم که جی ای اس چه تاثیر قابل‌توجهی در زندگی روزمره ما دارد که ممکن است حتی متوجه آن نشویم.


به این مطلب امتیاز بدید :
4.3/5 - (6 امتیاز)

مقالات مرتبط

دیدگاه

1 نظر تاکنون ارسال شده است
  1. عالی